Publikacija: PREDEO IGRE – KOŠUTNJAK: Principi arhitektonskog projektovanja u svetlu klimatskih promena

Publikacija

Monografija „Predeo igre – Košutnjak: Principi arhitektonskog projektovanja u svetlu klimatskih promena“ predstavlja sumirane rezultate dvogodišnjeg istraživanja sprovedenog na Univerzitetu u Beogradu – Arhitektonskom fakultetu.

Tekst: Dragan Marković

Na prvoj godini Master akademskih studija, tokom dve uzastopne školske godine (2010/11. i 2011/12), Arhitektonski dizajn studio koji vodi doc. dr Ana Nikezić, sa oko 15 studenata po generaciji, imao je zadatak da ispita položaj, obim i karakter park-šume Košutnjak u Beogradu, a sa ciljem da se ova važna i skoro zaboravljena park-šuma vrati na kulturnu mapu grada.

Pored studenata, koji su svoj doprinos dali u formi istraživanja kroz projekat, u izradi monografije bilo je angažovano još sedam autora koji su (samostalno ili u paru) postavljenu temu razrađivali sa teorijskog stanovišta. Teme ovih tekstova kreću se u širokom luku od učenja od predela i učenja na osnovu mesta, preko savremenih pristupa zaštiti i obnovi kulturnih predela, predela kao konceptualnog okvira održive arhitekture do značaja urbanih šuma za savremeni urbani pejzaž. Čitava monografija ilustrovana je fotografijama park-šume Košutnjak, koje bliže upućuju čitaoce o kom i kakvom prostoru se zapravo diskutuje.

Sadržaj monografije podeljen je u četri osnovne celine. Prvi deo je uvodni i čine ga preambula urednice u kome ona obrazlaže povod i ciljeve istraživanja, zatim slede predgovor i dve recenzije koje potpisuju prof. dr Vladan Đokić i prof. dr Ratko Kadović.

Drugi deo monografije nosi naziv „Istraživačka polazišta“ i čini skup od pet autorkih tekstova koji u zbiru kreiraju jedinstveni referentni okvir za posmatranje odnosa arhitekture i prirodnog predela. Ova dva dela, po svom obimu, čine prvu polovinu monografije, koja se može nazvati „teorijskom pozadinom“ sprovedenog istraživanja.

Treći deo monografije čine „Interpretativni potencijali“ u kojem su rezultati studentskih istraživanja objedinjeni sa činjenicama o park-šumi Košutnjak, ali i osnovnim informacijama o studijskom kursu u okviru kog su nastali. U pod-celinama čiji su naslovi „Uređeni predeo“, „Predeo kao igralište“, „Predeo kao metafora“ i „Predeo kao mentor“ prestavljeni su radovi studenata koji tekstom i ilustracijama projekata obrazlažu zajedničku ideju predela kao odgovarajućeg instrumenta razmišljanja o arhitekturi. U ovom delu nalazi se i poglavlje „Diskusija“ u kojoj urednica sumira zaključke istraživanja, ističući da „rezultati variraju u širokom rasponu od nadahnutih asocijacija do kreativnih dijaloga, od dizajna koji dopunjuju do onog koji je u konfiktu sa predelom“. Poslednji, četvrti, deo monografije čine biografije svih uključenih autora.

Ono što ova monografija donosi kao doprinos jeste gledište da arhitektura, te arhitektonska intervencija, mogu biti vođeni iskustvom čoveka u prirodi, odnosno da emotivni doživljaj predela može biti generator kulturnog stvaranja. Iz toga proizilazi novi održi odnos čoveka i prirode posredovan arhitekturom. Važno je napomenuti da, kako je to i u naslovu napomenuto, monografija temu prilagodljivosti arhitekture klimatskim promenama sagledava na konceptualno, odnosno principijalnom nivou, ne zalazeći u tehnološke ili sociološke dimenzije ovog problema. Možda bez namere da otvara velika pitanja monografija je, razmatrajući teme održivosti i prilagođavanja klimatskim promenama, ponudila neke od mogućih odgovora o odnosu između održivosti pejzaža, arhitekture i čovekovog odnosa prema prirodi.