O međunarodnom forumu CZKD-a
Od 12. do 15. novembra 2018. godine u Centru za kulturnu dekontaminaciju (CZKd) održaće se Međunarodni forum: Stvaranje konkretne utopije: Arhitektura Jugoslavije, 1948–1980. i prateći program uz podršku Arhitektonskog fakulteta u Beogradu i Architectuul onlajn platforme iz Berlina.
Prekretnicu u interesovanju za arhitektonsko i urbanističko stvaralaštvo socijalističke Jugoslavije čini aktuelna izložba u Muzeju moderne umetnosti (MoMA) u Njujorku: “Toward a Concrete Utopia: Architecture in Yugoslavia, 1948 – 1980“. Izložba jugoslovenske arhitekture u instituciji najvišeg svetskog značaja direktan je povod, ili poziv, za naše bavljenje sopstvenim nasleđem. Izložba je rezultat višegodišnjeg rada tima stručnjaka iz regiona, koje će govoriti u Centru za kulturnu dekontaminaciju, na četvorodnevnom međunarodnom forumu, u čemu će se pridružiti i protagonisti i stvaraoci iz tog perioda.
Modernizacijski procesi bivše Jugoslavije omogućili su intenzivnu izgradnju i urbanizaciju, stvarajući infrastrukturu koja je i danas osnov funkcionisanja gradova i regiona, kao i jedinstveno arhitektonsko, umetničko i kulturološko nasleđe. Arhitektura i urbanizam, razvijani kao pokretači modernosti društva u Jugoslaviji u drugoj polovini dvadesetog veka, dostigli su stvaralačke vrednosti koja su specifična u odnosu na svetska ostvarenja, kako u vremenu u kome su nastajali, tako i danas. Istovremeno, procesi koji su usledili raspadom Jugoslavije i razvojnim putevima samostalnih republika neodvojivi su od pomenute infrastrukture, arhitekture i urbanizma.
Odnos prema tom nasleđu utkan je u tranzicijske transformacije, kako fizičke tako i društvene, i ključan je ne samo za razumevanje savremenog razvoja gradova, već i za njihovu budućnost.
Arhitektura i urbanizam druge polovine dvadesetog veka u Jugoslaviji zasnivali su se na sveukupnoj emancipaciji i umrežavanju, na stvaralačkoj slobodi i autorstvu, na eksperimentu i istraživanju. Razvijali su se kako na području Jugoslavije, tako i širom sveta. Ipak, umesto vrednovanja kulturnog i stvaralačkog nasleđa, ovo stvaralaštvo u našoj sredini biva marginalizovano.
Ako postoji jedan zajednički označitelj za arhitekturu i urbanizam socijalističke Jugoslavije, onda je to heterogenost. Upravo zbog toga ćemo u četiri radna dana, kroz niz predavanja, razgovora, projekcija i radionica, i kroz otvaranje brojnih tema i pitanja, raditi na razmeni znanja u oblasti arhitektonskog i urbanističkog stvaralaštva, a u svrhu razumevanja umetničkih i kulturnih dostignuća, odnosa izgrađene sredine i društva, vrednovanja kulturnog nasleđa, i jačanja kritičkog mišljenja.
Učesnici foruma: Vladimir Kulić, Maroje Mrduljaš, Jelica Jovanović, Ana Ivanovska Deskova, Vladimir Deskov i Jovan Ivanovski, Martina Malešić, Luka Skansi, Lukasz Stanek, Merjema Zatrić, Irena Šentevska, Mila Turajlić, Milenija Marušić, Dragoljub Bakić, Miodrag Živković, Sanja Horvatinčić, Branislav Dimitrijević, Ljubica Slavković
Autorka i urednica projekta: Ljubica Slavković
Vizuelni identitet: Metaklinika
Posebna zahvalnost: Jelici Jovanović
CZKD tim: Adam Ranđelović, Aleksandra Sekulić, Ana Ćosić, Borka Pavićević, Dejan Pantić, Dragan Škorić, Ivica Đorđević, Lola Joksimović, Ljubica Slavković, Luna Đorđević, Slavica Vučetić, Danica Stojanović.
Ovde možete preuzeti PDF programa, sa više detalja o predavanjima i učesnicima:
PROGRAM: “Stvaranje konkretne utopije: Arhitektura Jugoslavije, 1948–1980″Glavni program
* Program je otvoren za javnost i nije potrebno prijavljivanje za učešće.
Ponedeljak 12.11.2018.
STVARANJE KONKRETNE UTOPIJE: NJUJORK
Prvi dan / Stvaranje konkretne utopije: Njujork / posvećen je stvaranju izložbe u MoMA u Njujorku, rastućem interesovanju za posleratnu arhitekturu Jugoslavije i brojnim temama koje izložba aktuelizuje. Razgovaramo sa autorima i saradnicima izložbe i značajnog projekta koji joj je prethodio, „Nedovršene modernizacije“. Kroz izložbu nas vodi njen ko-kustos, Vladimir Kulić.
17:00-17:15 | Uvodna reč: Ljubica Slavković |
17:15-17:45 | Betonski spavači: razgovor s Marojem Mrduljašom |
18:00-18:45 | Vođenje kroz izložbu „Ka konkretnoj utopiji…“ (MoMA): Vladimir Kulić |
19:00-20:00 | Razgovor: Vladimir Kulić, Maroje Mrduljaš, Jelica Jovanović, Ljubica Slavković |
20:00 | Koktel |
Stvaranje konkretne utopije, dan I: razgovor Betonski spavači
Stvaranje konkretne utopije, dan I: Vladimir Kulić, vođenje kroz izložbu u MoMA
Stvaranje konkretne utopije, dan I: diskusija s autorima izložbe
Utorak 13.11.2018.
STVARANJE KONKRETNE UTOPIJE: JUGOSLAVIJA
Drugog dana / Stvaranje konkretne utopije: Jugoslavija / sedam članova kustoskog tima predstavlja kroz polučasovna predavanja svoje ekspertize na temu arhitekture posleratne Jugoslavije, u okviru kojih su doprineli izradi izložbe: od obnove posleratnog Skoplja do pitanja identiteta, urbanizacije zemlje i izvoza znanja. Drugi dan se završava diskusijom učesnika i publike.
14:00-15:30 | Blok 1: Identiteti Socijalistička izgradnja Jugoslavije i dokumentarni film, Irena Šentevska (uključenje Mila Turajlić); Sinteza prati analizu: Istraživanje kao osnova prakse u posleratnoj slovenačkoj arhitekturi (eng), Martina Malešić; Region i identitet u jugoslovenskoj arhitekturi (Generacijska transformacija „regionalizama“ u delima Juraja Neidhardta i Zlatka Ugljena), Mejrema Zatrić; |
15:30-16:30 | pauza |
16:30-17:30 | Blok 2: Globalne mreže ‘Worlding’ Istočne Evrope: arhitekti iz socijalističkih zemalja u Zapadnoj Africi Hladnog rata (eng), Lukasz Stanek; Arhitektura post-zemljotresne obnove Skoplja (eng), Ana Ivanovska Deskova; |
17:45-18:45 | Blok 3: Modernizacija kroz urbanizaciju Urbanizacija u Srbiji u kontekstu savremenog istraživanja (istorije) arhitekture, Jelica Jovanović; Jedna politematska generacija, Luka Skansi; |
19:00 | Forum / razgovor s predavačima |
Stvaranje konkretne utopije, dan II: predavanja Blok 1
Stvaranje konkretne utopije, dan II: predavanja Blok 2 i 3
Sreda 14.11.2018.
IZ PRVOG LICA
Trećeg dana / U prvom licu / razgovaramo sa arhitektima protagonistima koji su sami bili stvaraoci konkretne utopije. Milenija Marušić i Dragoljub Bakić arhitekti su koji su u stručnim timovima sa svojim supružnicima stvarali istaknute projekte kako socijalističke Jugoslavije (Blok 61 – 63, Stambeno naselje Cerak Vinogradi / Hala Pionir, stambeno naselje Višnjička Banja), tako i sveta. Nakon otvorenog radnog stola s arhitektima protagonistima gledaćemo odabranu epizodu dokumentarne TV serije „Betonski spavači“ koja na izvanredan način otkriva posleratnu arhitekturu Jugoslavije i istražuje njeno mesto u društvu.
17:00-17:30 | “Čitanje konstrukcije i materijala – arhitektura posleratne Jugoslavije, 1948 – 1980″, CID studentski foto-konkurs, dodela nagrada i prezentacija “Arhiva modernizma” online arhive |
17:30-19:15 | Milenija Marušić i Dragoljub Bakić, radni sto s arhitektima protagonistima; |
19:30-20:30 | Betonski spavači, filmska projekcija; |
Stvaranje konkretne utopije, dan III: razgovor s arhitektima Marušić i Bakić
Četvrtak 15.11.2018.
ZNANJE KOJE NEDOSTAJE: SPOMENICI NOB
Poslednji, četvrti dan foruma / Znanje koje nedostaje: Spomenici NOB / usmeren je ka razumevanju spomeničkog nasleđa i njegovoj sadašnjoj aktuelizaciji. Teme spomeničkog nasleđa, njihove društveno-političke i ekonomske preduslove, produkcijske mehanizme i umetničke domete otvorićemo kroz diskusiju, zatim predavanje, kao i razgovor s vajarom Miodragom Živkovićem (spomenici „Bitka na Sujtesci“, „Kadinjača“)
17:00-17:30 | Prezentacija rezultata studentske radionice Missing Knowledge (on Forgotten Monuments); |
17:30-18:15 | Miodrag Živković u razgovoru sa Branislavom Dimitrijevićem; |
18:30-20:30 | Jugoslavenski spomenici u MoMA-i: O kriterijima selekcije i posljedicama izlaganja, Sanja Horvatinčić; Nakon predavanja sledi diskusija s temom Spomeniks – o eksploataciji spomenika danas: Sanja Horvatinčić, Branislav Dimitrijević i Ljubica Slavković; |
20:30 | Koktel |
Stvaranje konkretne utopije, dan IV: radionica Missing knowledge:on Forgotten monuments
Stvaranje konkretne utopije, dan IV: spomenici NOB, predavanje i razgovor
Prateći program
* Organizator zadržava pravo izmene programa
“Čitanje konstrukcije i materijala – arhitektura posleratne Jugoslavije 1948-1980.”, CID studentski foto-konkurs
09.10.-05.11.2018.
Organizacija: Arhitektonski fakultet u Beogradu.
Komisija: Milorad Mladenović, Luka Skansi, Nevena Poledica.
Opširnije ovde…
Missing Knowledge (On Forgotten Monuments), studentska radionica
22.10.-15.11.2018.
U organizaciji Arhitektonskog fakulteta u Beogradu, CZKd i Architectuul.
Organizacija i realizacija radionice: Boštjan Bugarić, Ljubica Slavković, Hristina Stojanović.
Opširnije ovde…
“Arhiva modernizma”, online arhiva (digitalni repozitorijum arhitekture i urbanizma druge polovine 20. veka)
https://www.arhivamodernizma.com/
Autorke: Ljubica Slavković i Jelica Jovanović
Istraživačica: Jelica Jovanović
Saradnica: Jana Gligorijević
Projekat su podržali: regionalna kancelarija fondacije Hajnrih Bel u Beogradu (Heinrich-Böll-Stiftung Serbia) i Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije.
Povezani tekstovi:
Izložba u MoMA: “Toward a Concrete Utopia: Architecture in Yugoslavia, 1948-1980” (Ka betonskoj utopiji: Arhitektura u Jugoslaviji, 1948-1980)
Digitalni repozitorijum arhitekture i urbanizma druge polovine 20. veka: “Arhiva modernizma”
Poziv za učešće na radionici: Missing Knowledge (On Forgotten Monuments)
CID studentski foto-konkurs: “Čitanje konstrukcije i materijala – arhitektura posleratne Jugoslavije 1948-1980.”
TV serija o modernoj arhitekturi: Betonski spavači – HRT