Predstavljanje monografije: JAVNO U RURALNOM: REAFIRMACIJA; dr Aleksandar Videnović i dr Miloš Aranđelović

Sa zadovoljstvom Vam predstavljamo monografiju nastalu sintezom kataloškog prikaza studentskih projekata i teoretsko – kritičkih osvrta autora na njihove idejne kreacije u konkretnom prostoru.

Autori monografije su vanredni profesor dr Aleksandar Videnović i naučni saradnik dr Miloš Aranđelović.

Tema studentskih projekata: Revitalizacija postojećeg seoskog Zadružnog doma u Dejanu – Vlasotince. Zadatak koji je postavljen studentima, predstavlja istraživanje modela prenamene, potpune ili delimične rekonstrukcije realnog Zadružnog doma u konkretnom naselju, kao paradigme statusa javnih građevina u selima i slike opšteg socio – prostornog stanja u ruralnim područjima Srbije.

Projekti su rađeni u okviru Izbornog predmeta 3 – JAVNI SADRŽAJI U RURALNIM PODRUČJIMA, lociranog u nastavi u 3. semestru Master akademskih studija – Arhitektura (MASA) i 9. semestru Integrisanih akademskih studija – Arhitektura (IASA), školske 2020/21 godine. U monografiji su od ukupno 70 rešenja, odabrana, publikovana i kritički sagledana 24 studentska projekta.

Iz recenzije 1

prof. mr Milan Vujović, redovni profesor Arhitektonskog fakulteta u Beogradu:

„Razmatranje pojmova kao što su: transparentnost, ritmičnost, modularnost, vernakularnost, kompaktnost, arhaičnost… i mnogih drugih, koje se dešava kroz tematizaciju studentskih projekata, prof. Videnović sa dr Aranđelovićem dosledno i stručno vodi kroz svet univerzalnih arhitektonskih vrednosti projekte i prateće pisane teze svojih studenata, i na taj način njih ali i nas čitaoce, podseća da je razumevanje autentične ruralne arhitekture (posebno kroz programe javnih objekata u seoskim sredinama) fundamentalno gradivo za učenje i kreiranje projektantskog arhitektonskog jezika.

Kada se svemu tome doda i sveprisutna, vidljiva i jasna ideja da se ovakvim pedagoškim pristupom i stručnim radom podrži i reafirmiše opšta svest o značaju „približavanja“ urbanog i ruralnog prostora kroz programsku i prostornu artikulaciju seoskih centara, dobija se celovita slika o sistematičnom i upornom, gotovo misionarskom radu autora koji nas stalno podseća na jednu jednostavnu činjenicu: da je razvoj seoskog, ruralnog prostora ali i prirodnog, ekološkog i tradicijom utemeljenog načina delovanja i razmišljanja koje taj razvoj inicira (u arhitektonskom ali i u širem kontekstu) siguran put ka održivom razvoju i prosperitetu društva u celini.“

Iz recenzije 2

prof. arh. Ivan Rašković, redovni profesor Arhitektonskog fakulteta u Beogradu:

„Teoretski i „praktični“ deo ovog složenog modela istraživanja iznedrili su, pored pitanja za dalju analizu, i neke zaključke koji mogu poslužiti u rešavanju pitanja obnove sela u našoj sredini. To su, najpre, saznanja da postojeći građevinski fond u ruralnim područjima predstavlja u velikoj meri, potencijal za zadovoljavanje postojećih potreba i da, a priori, nije svuda nužna izgradnja novih kapaciteta. Nadalje, turizam u svim svojim oblicima, predstavlja možda, trenutno, najoptimalniji sadržaj koji može, najpre zaustaviti odliv stanovnika iz seoskih sredina, a zatim biti i razvojna supstanca ruralnih područja. Najzad, proizvodnja u budućnosti mora biti zasnovana na naprednim tehnologijama a proizvodi „brendirani“ ako se želi ostvariti povoljan efekat na tržištu.

Naznačene su i već dobro poznate predrasude u vezi sa seoskom sredinom koje, još uvek, nažalost egzistiraju i u našoj domaćoj intelektualnoj sredini.

Sve izneseno se, naravno, odnosi na fenomen javnog prostora/mesta u ruralnom okruženju koje ima svoje specifičnosti u odnosu na ono urbano, no, upravo ta „žižna“ tačka socijalizujućeg prostora i sadržaja u selu – zadružni dom jeste paradigma zajednice koju treba očuvati i razvijati. Kroz teoretske i praktične delove ove izložbe i monografije, ispravno je zaključeno da upravo taj oblik organizovanog prostora i ta namena jeste nosilac identiteta mesta, grupe koja ga nastanjuje, kao i kulture sećanja i nasleđa bez koje sadašnjost i budućnost ne postoje…“

Iz recenzije 3

prof. dr Đura Stevanović, sociolog sela, redovni profesor Poljoprivrednog fakulteta u Beogradu:

„Odluka autora prof. dr Videnovića i dr Aranđelovića da se zajedno sa studentima posvete istraživanju javnih prostora sela osmišljavanjem obnove jednog karakterističnog seoskog objekta u konkretnom naselju, predstavlja inovativnost u pristupu obnovi ruralnih sredina i nagoveštaj mogućih korisnih rezultata u metodološko – strateškom smislu. Naviknuti na uobičajene stereotipne pristupe selu, koji raspravljaju uglavnom privatne sadržaje u kojima se na istom prostoru odvijaju osnovne životne funkcije – stanovanje i rad u poljoprivredi, čitaoci ove monografije i posetioci izložbe, biće u prilici da se sretnu sa problemima javnog dobra u ruralnom okruženju.

Kvalitet ovog pristupa revitalizaciji stvorenih vrednosti na selu, ogleda se u prepoznavanju svakog od 24 odabranih individualnih projekata obnove, u svetlu jednog od mnoštva arhitektonsko – funkcionalno – razvojnih ili društvenih fenomena. U tom smislu autori osmišljeno tematizuju pojedine projektne ideje i teorijske stavove. Na taj način studentske zamisli i odgovore na postavljene zadatke svrstavaju pod široko okrilje pojmova od naučno – stručnih, preko opšte prihvaćenih do duhovitih i kritičkih.“

Zadatak studenata na predmetu je osim projekta revitalizacije konkretnog Zadružnog doma, obuhvatao i izradu teoretskog promišljanja (u formi Seminarskog rada) na temu JAVNO U RURALU, pa su dva odabrana studentska pisana doprinosa objavljena u ovoj monografiji.

Monografija je koncipirana kao samostalna naučno – nastavna publikacija, ali istovremeno predstavlja teoretsko – koncepcijsku podršku istoimenoj recenziranoj izložbi istih autora, koja je prvi put postavljena 14-20. juna 2022. godine u Galeriji Kulturnog centra u Vlasotincu.