UČEŠĆE STUDENATA NA MEĐUNARODNOJ IZLOŽBI U OKVIRU ULUS MANIFESTACIJE BIJENALE MLADIH

U utorak 5 septembra je u Umetničkom paviljonu „Cvijeta Zuzorić“ otvorena međunarodna izložba savremene umetnosti 2. BIJENALE MLADIH pod nazivom ZOVEM SE SASVIM OBIČNO na kojoj učestvuju i studenti Arhitektonskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Organizator izložbe i programa koji će se na više lokacija odvijati do 5. okobra 2023. godine je Udruženje likovnih umetnika Srbije (ULUS) u partnerstvu sa Domom kulture Studentski grad (DKSG).

Izloženi rad pod nazivom PROJEKAT POKREVENIK: JAVNA SVOJINA ZA RAZVOJ ZAJEDNICE je grupni rad 27 studenata koji je nastao u toku prolećnog semestra 2022-23. školske godine u okviru izbornog predmeta Arhitekte i građanske inicijative za održivi razvoj (I godina Master i IV godina Integrisanih akademskih studija).

Studenstki rad se bavi rešenjima za održivo korišćenje nekorišćenih ili neadekvano korišćenih objekata u javnoj svojini. Iako ti objekti najčešće imaju skromnu materijalnu i upotrebnu vrednost, koje usled decenija neodržavanja i nekorišćenja postaju sve manje, njihova vrednost kao okosnica identiteta i duhovnih vrednosti lokalnih zajednica je velika. Po vrsti i genezi problema, ali i kvalitetu arhitekture i potencijalu za razvoj, predstavljaju reprezente tih tipova nasleđa, simobole propadanja nekadašnjih nosioca razvoja, ali i istorije i kulture lokalne zajednice.
Izloženi rad se sastoji iz više integrisanih komponenti:

• Studije sela predstavljene u vidu hronološkog prikaza razvoja i života sela.
• Četiri projekta postojećeg stanja objekata i parcela u javnoj svojini: ambulante, škole, omladinskog doma i mlekare. Osim ambulante koja se još uvek povremeno koristi, ostali objekti su napušteni, zapušteni i propadaju.
• Četiri idejna arhitektonsko-urbanistička rešenja kojima predlaže njihova transformacija u nova mesta kulture i zajedništva: (a) nastavne i istraživačke centre u kojima mogu boraviti, učiti i odmarati deca i mladi različitih uzrasta i (b) centre seoskih zajednica u kojima se meštani mogu okupljati, slaviti i raditi.
• Vizuelne interpretacije izabranih mitova, priča i legendi o Pokreveniku konstruisanim uz podršku AI sistema čiju su bazu podataka za generisanje ilustracija i animacija izgradili studenti.
• Zbirke izabranih autentičnih predmeta iz Pokrevenika koji su korišćeni svakodnevnom u životu i radu u selu, koje su meštani prikupili i dopremili uz podršku Grada Pirota za potrebe ove izložbe.

Nastava na predmetu se po peti put odvijala u okviru STARA KAO NOVA inicijative za obnovu sela u saradnji sa udruženjima i stanovnicima staroplaninskih sela, članovima pokreta Odbranimo reke Stare planine (ORSP), i društveno angažovanim ekspertima u oblasti zaštite prirodnog i kulturnog nasleđa. Incijativa je formirana radi povezivanja nastavnog procesa i realnog razvojnog konteksta radi formulisanja i realizacije društveno i ekološki odgovornih i ekonomski opravdanih rešenja SA i ZA lokalnu zajednicu.

Ciljevi nastavnog procesa su da se (a) ukaže na važnost uspostavljanja snažne veze arhitekata i arhitekture sa zajednicom, prirodnim i kulturnim predelom, (b) fokusira značaj korišćenja javnih resursa zarad zaustavljanja daljeg propadanja sela, njihove obnove ali i zaštite predela u kojem se nalaze, i (c) ilustruje raznolikost mogućih tipova projekata koje arhitekti mogu kreirati zarad unapređenja kvaliteta života ljudi.

Predavanje dr Ive Čukić „Aktiviranje i odbrana javnih prostora: iskustva i pouke“ i Miljana Salate „Arhitektura kao mehanizam društvene promene“. Arhitektonski fakultet, 15. mart 2023. godine.

Predavanje Aleksandra Panica „Eko sistem Stare planine i moguće posledice planiranog razvoja“ i Milana Pešića „Ekološki akativizam: da li bih sve ponovio?“. Arhitektonski fakultet, 22. mart 2023. godine.

Predavanje Elene Vasic Petrovic „Rehabilitacija tradicionalnog nasleđa i održivi razvoj”. Pokrevenik, 22. april 2023. godine.

Selo Pokrevenik se nalazi na Staroj planini, deo je grada Pirota i u njemu živi oko 30 stanovnika. Studenti  su boravili u selu u periodu od 21-23. aprila 2023. godine da bi se upoznali sa ljudima, istražili nematerijalno i materijalno kulturno i prirodno nasleđeo područja i snimili objekte u javnoj svojini.

Studenti su u selu Pokrevenik bili smešteni u domaćinstvima Todore i Dragana Tošića i Slavka Kostadinovića, predsednika MZ Pokrevenik

Obilazak sela i predela. Snimanje objekata u javnoj svojini.

Obilazak Pakleštice i Seoskog doma i muzeja koji su formirani u okviru STARA KAO NOVA inicijative u toku 2019/20. školske godine u objektu napuštene seoske mlekare u selu Pakleštica.

Cilj učešća na izložbi je prezentacija rezultata rada u nastavi stručnoj i široj javnosti radi podizanja vidljivosti teme i područja, ali i pokretanja diskusije o načinu korišćenja resursa u javnoj svojini u selima Srbije.