Cilj izrade master projekta je osposobljavanje studenata za primenu integralnog pristupa u istraživanju i oblikovanju urbanog prostora i usmeravanju urbanog razvoja.

Ciljevi predmeta su upoznavanje studenata sa procesom rada na izradi istraživačkih projekata kao i uspostavljanje teoretskih i metodoloških osnova pojedinačnih završnih master projekata.

Osnovni cilj je sticanje praktičnog iskustva. Iskustvo planerskih, konsultantskih, javnih i drugih institucija koje učestvuju u sistemu planiranja u Srbiji, odn. Evropi u kojima se pruža mogućnost studentima da razviju sposobnost brzog i efikasnog donošenja planerskih odluka. Stručna praksa studentima pruža mogućnost za sticanje dodatnih znanja o praktičnim procedurama odlučivanja u meri u kojoj one vrše uticaj na kvalitet urbanističkih rešenja.

MASU M3.7.1. - Građanske inicijative za održivi razvoj / MASU M3.7.2. - Tekstura gradskih prostora / MASU M3.7.3. - Menadžment lokalnog razvoja / MASU M3.7.4. - Budućnost grada

Obuhvata tematske jedinice iz TIS sistema za podršku odlučivanju zasnovani na GIS tehnologijama, analize stejkholdera, identifikacije i pripreme organizacije i tehnika participacije, tehnike pripreme i sprovođenja grupnih procesa: vizioniranja, analize problema i mogućnosti razvoja, prioritizacije problema kroz tehniku dijaloga sa problemom, postupak analize polja sila, analize matrice ciljeva, itd. unapređenje komunikacije i upravljanje konfliktima kroz medijaciju ili pregovaranje. Obuhvata praktičan rad na upotrebi osnovnih alata i profesionalne treninge i njihovo simulaciono ili praktično sprovođenje u kontektu zadatkog urbanog poligona.

Predmet obuhvata stručno aplikativna istraživanja složenog urbanog konteksta, postupak analize i iterpretacije pojava i dinamike promena, identifikaciju instituconalnog okvira i strukture, aktera razvoja, njihovih interesa i moći, načina razrešavanja konflikta, definisanje mogućih razvojnih strategija i konkretnih mera, predlog strateških projekata i razradu karakterističnih delova plansko projektne dokumentacije, preporuke za sprovođenje participativnog procesa odlučivanja i akciono planiranje, predlog mehanizma praćenja i evaluacije implementacije.

• Osnovna regulativa urbanog i prostornog planiranja – zakon, podzakonska akta, propisi i normativi. • Regulativa srodnih oblasti značajnih za urbano i prostorno planiranje; usklađenost i međusektorska povezanost oblasti. • Regulativa u oblasti životne sredine značajna za urbano i prostorno planiranje; Regulativa u oblasti građevinskog zemljišta značajna za urbano i prostorno planiranje. • Razvoj zakonodavstva kod nas; usklađenost sa zakonodavstvom urbane regulative EU. • Javni interes u regulativi urbanog i prostornog planiranja. • Učešće javnosti u regulativi urbanog i prostornog planiranja. • Sprovođenje urbanističkih i prostornih planova. • Relacija i usklađenost zakonodavne materije u Srbiji sa planskim dokumentima koji nisu propisani urbanom i prostorno planerskom regulativom u Srbiji (strategije razvoja, lokalni ekološki i akcioni planovi, master planovi i dr. ). • Procedure i institucije na različitim nivoima urbanog i prostornog planiranja u Srbiji; nadležnosti i obaveze institucija prilikom izrade, kontrole i usvajanja planskih dokumenata.

Metodi se razmatraju u okviru racionalnog i kolaborativnog modela planiranja i različitih oblika planova: strateških, generalnih, regulacionih. Studenti se upoznaju sa metodama • Analize (podaci, kvalitativni i kvantitativni, statistika, vrste podataka i njihova povezanost), demografska analiza, GIS), trendova, analize odluka (policy analysis), analize upotrebe zemljišta, • Definisanje planerskog problema • Definisanja ciljeva: hijerarhija, scenario, racionalni i participativni pristup • Formiranja predloga plana: optimizacija, predviđanje, spekulacije • Procene i vrednovanja: testiranje, simulacija, evaluacija • Praćenja i implementacije: akcioni planovi, projekti...

Pojam javnog interesa i javnog dobra u prostoru – različiti koncepti: društvena zajednica i principi socijalne kohezivnosti i solidarnosti; socijalna inkluzija, ljudska i građanska prava kao osnov prava na grad; upotrebna i prometna vrednost prostora, nesvodivost javnog dobra na tip svojine nad prostorom (zemljište, objekti), uloga javne svojine i državne regulative u afirmaciji i zaštiti javnog interesa odnosno javnog dobra u gradskom prostoru, urbanističke norme i standardi kao mehanizmi očuvanja identiteta mesta i zaštite od proizvoljnosti moćnih aktera.

• Aktuelni problemi u razvoju gradova i rešenja koja praksa planiranje nudi; • Upoznavanje sa mestom i ulogom planiranja u izgradnji gradova; • Razumevanje sistema i procesa planiranja u određenom društveno istorijskom i kulturnom kontekstu; • Upoznavanje sa različitim modelima usmeravanja razvoja gradova i njihovim praktičnim aplikacijama; • Planiranje u razvijenom svetu, u zemljama u razvoju i u postsocijalističkim zemljama; • Mesto urbanističke intervencije u procesu odlučivanja o prostornom razvoju; • Proces odlučivanja- politički, institucionalni, odlučivanje o prostornim, infrastrukturnim i tehnološkim intervencijama; • Proces i proizvod planiranja; • Razumevanje različitih uloga urbanista u društvu; • Etička osnova urbanističke profesije: problem javnog interesa.

MASU M2.7 - Gradski eksperiment / MASU M2.7 - Masterplan osvetljenja / MASU M2.7 - Mreža pešačkih putanja u funkciji urbanog re-dizajna / MASU M2.7 - Strategija integralnog urbanog razvoja - nov instrument planiranja u procesu integracije u EU

Obuhvata tematske jedinice iz metoda i tehnika prikupljanja, uređivanja i struktuiranja kvanitativnih i kvalitativnih podataka, metoda statističke i prostorne analize, integralne višekriterijumske teritorijalne analize, metoda i tehnika predviđanja i simulacije, SWOT, metoda i tehnika vizuelizacije istraživačkih rezultata i pripreme izveštaja za podršku odlučivanju, metoda i tehnika evaluacije i praćenja promena. Obuhvata praktičnu aplikativnu nastavu za odabrane osnovne tehnike upotrebom GIS i drugih računarskih alata na zadatom urbanom poligonu.

Sticanje novih znanja i veština zasniva se na savremenim paradigmama urbanog dizajna koji podrazumevaju učešće aktera (zainteresovanih strana) u kreiranju, reprogramiranju i preoblikovanju prostora u mrežnom i pluralističkom društvu. To podrazumeva znanja i veštine u dostizanju konsenzusa o zajedničkom interesu re-kreiranja prostora kao i različite načine komuniciranja odnosno stvaranja osnova za razumevanje kroz otvorenu komunikaciju i dostupnost informacijama o mogućnostima realizacije različitih interesa u okviru istog prostora (dostizanjem konsenzusa kreiranjem zajedničke vizije), ponude različitih opcija i scenarija reprogramiranja i preoblikovanja prostora, uspostavljanje pravila ponašanja i građenja u prostoru, sve u skladu sa prepoznatim vizuelnim identitetom i brendom prostora.

Seminar predstavlja jednonedeljni kurs koji obrađuje po jednu aktuelnu temu iz urbanističke prakse. Kurs drže različiti predavači po pozivu iz oblasti urbanizma ili srodnih oblasti. Izbor teme predavanja u okviru jednog seminara se vrši tako da daje opšti pregled neophodnih znanja iz oblast urbanizma.

Pregled istraživačkih metoda i tehnika koje se primenjuju u oblasti urbanističkog dizajna. Studenti se osposobljavaju za različite metode i tehnike - prostorna sintaksa, mentalno mapiranje, asocijativni metod, parametarski urbanizam; za kvalitetna i kvantitativna istraživanja; pravilno organizovanje istraživanja; definisanje kriterijuma za procenu optimalnog rešenja; prikazivanje varijantnih rešenja- scenarija razvoja i rezultata. Provera se vrši na vežbama na konkretnom poligonu.

Upoznavanje sa problematikom održivosti, planiranja i izgradnje gradova u skladu sa principima i kriterijumima održivosti, i osposobljavanje studenata za učešće u profesionalnim aktivnostima urbanističkog planiranja i projektovanja održivih gradova i naselja. Upoznavanje sa doktrinom održivosti, ulogom, obuhvatom i domenom u oblasti urbanog planiranja i urbanog dizajna; Upoznavanje sa elementima i sadržajem relacije održivosti prema fizičkom prostoru, modelima kreiranja urbanog prostora i mehanizmima upravljanja prostornim procesima. Istraživanje odnosa urbanističkog planiranja, urbanog dizajna i projektovanja u kontekstu održivosti.

Kurs obuhvata razmatranje različitih tema i teoretskih koncepata urbanog dizajna kao što su: • društvene, formalne i environmentalne teorije; teorije mesta, povezivanja i građenja • dimenzije urbanog dizajna u teoretskim konceptima: morfološka, perceptualna, društvena, vizuelna, funkcionalna, ekološka, temporalna; • teme urbanog dizajna i odnos prema teoriji: geneze i kreiranja strukture, urbana tipologija, gustina i održivost; pristupačnost, čitljivost, životnost, funkcija i usklađenost, integrativnost, kompleksnost; karakter i značenje; kontinuitet i promena; bezbednost i dostupnost; red i slučajnost; karakter i nivo kontrole prostora; kvaliteti javnih prostora... • savremeni fenomeni, problemi i novi pristupi dizajnu gradskog prostora

MASU M1.7.1. - Centri savremenih gradova - karakteristike, stanja i procesi / MASU M1.7.2. - Umetnost u javnim gradskim prostorima - Public Art and Public Space / MASU M1.7.3. - Menadžment urbane infrastrukture / MASU M1.7.4. - Morfologija gradskih poteza

Teoretska osnova upravljačke funkcije – Pluralistička osnova upravljanja razvojem; informatička osnova upravljanja razvojem, tehnološki-tržišna polazišta upravljanja razvojem; kriterijumi i mehanizmi upravljanja razvojem. Problemsko-operativna osnova upravljanja urbanim razvojem – Proces stvaranja (proizvodnje) urbanog prostora; proces selekcionisanja i odlučivanja; konceptualni pristupi formiranja urbanog i regionalnog razvoja; operativni nivo ostvarenja upravljačke funkcije; modelska osnova upravljanja urbanim i regionalnim razvojem; poslovni sistemi upravljanja urbanim i regionalnim razvojem.

Kroz prezentaciju i analizu primera javne intervencije studenti se upoznaju sa ulogom različitih aktera, privatnih i javnih u rešavanju društvenih problema i omogućavanju i podsticanju razvoja. Kroz rad u studiju studenti se upoznaju sa politikama, planiranjem i odlučivanjem i ovladavaju veštinama istraživanja koje mogu biti korisne u profesionalnom radu. Studenti biraju problem – područje istraživanja u cilju unapređenja saznanja i omogućavanja napretka ka poželjnom cilju, odn. sprečavanja neželjenih posledica. Problem se bira tako da predstavlja područje javnog ali i stručnog i teorijskog i praktičnog interesa, da predstavlja određenu teškoću u razvoju, da njegovo rešenje bude hitno, i da istraživanje može doprineti razvoju znanja.