Kurs MASU M3.2. – Urbani prostor kao javno dobro – 2014/15

MASU – II godina – 3. semestar

NAZIV PREDMETA:
MASU – II godina – 3. semestar: Kurs MASU M3.2. – Urbani prostor kao javno dobro

CILJ PREDMETA:
Upoznavanje sa teorijskim okvirom sociološkog razumevanja prostora kao javnog dobra i različitih pristupa urbane politike u upravljanju prostornim resursima u gradu. Poseban akcenat je na fenomenu socijalne održivosti urbanog prostora i principu participativnosti korisnika u oblikovanju, korišćenju i upravljanju prostorom . U metodološkom pogledu, pozicije različitih društvenih aktera u razvojnim projektima (odnosno projektima urbane obnove/revitalizacije) analiziraju se kroz metode fokus grupnih intervjua.

ISHOD PREDMETA:
• Sticanje uvida u različite dimenzije i značenja prostora kao javnog dobra, povećanje refleksivnosti studenata o interesima različitih aktera i mehanizmima njihove (re)prezentacije i usklađivanja u urbanom prostoru.
• Sposobnost vrednovanja razvojnih programa u gradskom prostoru sa stanovišta javnog interesa, kao i dometa javno-privatnog partnerstva kao paradigme preduzetničkog upravljanja gradom.
• Sticanje znanje o socijalnom aspektu održivog razvoja gradova upoznavanjem sa oblicima socijalnog kapitala koji su neophodni za efikasno uključivanje građana, kao i sa metodama osnaživanja aktera u postupku participativne analize problema.

SADRŽAJ NASTAVE:
1. Pojam javnog interesa i javnog dobra u prostoru – različiti koncepti: društvena zajednica i principi socijalne kohezivnosti i solidarnosti; socijalna inkluzija, ljudska i građanska prava kao osnov prava na grad; upotrebna i prometna vrednost prostora, nesvodivost javnog dobra na tip svojine nad prostorom (zemljište, objekti), uloga javne svojine i državne regulative u afirmaciji i zaštiti javnog interesa odnosno javnog dobra u gradskom prostoru, urbanističke norme i standardi kao mehanizmi očuvanja identiteta mesta i zaštite od proizvoljnosti moćnih aktera.
2. Urbana politika i javni interes u prostoru: od redistributivnog ka preduzetničkom tipu upravljanja — društveno-istorijska kontekstualnost pristupa: od kolektivne ka individualnoj potrošnji, trendovi privatizacije i komercijalizacije urbanih prostora i re-regulacije ponašanja ključnih aktera: javnog sektora, kapitala, stručnjaka/urbanista i građana. Modeli urbanog režima i koncept javno-privatnog partnerstva kao paradigma preduzetničkog upravljanja gradom, sa naglaskom na različite mehanizme zaštite javnog interesa (uloga javnog vlasništva, fiskalnih mehanizama, planerske struke, participativnosti građana). Uporedna analiza iskustva evropskih zemalja, sa posebnim osvrtom na gradove zemalja koje su (bile) suočene sa izazovima postsocijalističke transformacije.
3. Koncept socijalne održivosti gradskih prostora – analiza koncepta u odnosu na najčešće isticane dimenzije održivosti: ekonomsku i ekološku. Princip inkluzivnosti građana kao korisnika u oblikovanju i upravljanju prostorom. Odnos simboličkog i (različitih tipova) socijalnog kapitala, fenomeni privatopie i heterotopie kao prepreke odnosno podsticaji socijalnoj održivosti gradskog prostora. Analiza konkretnih slučajeva na primerima rezidencijalnih četvrti: bogata naspram siromašnih susedstva.
4. Fokus grupni intervjui i participativna analiza problema — metodologija fokus grupnih istraživanja i relevantnost primene u urbanističkom planiranju, profilisanje različitih interesa i metode usaglašavanja pozicija prihvatljivih za (sve ili većinu) aktere nekog projekta. Diskusija o mogućem osnaživanju pozicija aktera sa deficitom socijalnog kapitala u procesu participativnog planiranja – bliskost sa konceptom zastupničkog planiranja. Analiza konkretnih slučajeva na primeru komercijalnih razvojnih projekata (na primer šoping molova) odnosno projekata razvoja socijalne infrastrukture (na primer socijalnog stanovanja).

METOD IZVOĐENJA NASTAVE:
Interaktivna predavanja, rasprave, radionice, studija slučaja.

Više informacija o kursu možete naći ovde: KURIKULUM: Kurs MASU M3.2. – Urbani prostor kao javno dobro